ვიკიპედია

საქართველოს საპროტესტო აქციები (2024-2025)

საპროტესტო აქციები საქართველოში 2024 წლის ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ
(გადამისამართდა გვერდიდან საქართველოს საპროტესტო აქციები (2024))

2024 წლის საქართველოს საპარლამენტო არჩევნების შედეგების წინასწარი ოფიციალური შეჯამების შემდეგ, 28 ოქტომბერს საქართველოში საპროტესტო აქციები დაიწყო. დემონსტრანტები ამტკიცებდნენ, რომ არჩევნები, სადაც მმართველმა „ქართული ოცნებამ“ გაიმარჯვა და დაიკავა მანდატების უმრავლესობა, გაყალბებული იყო. მოითხოვდნენ ხმების გადათვლას ან ახალ არჩევნებს. შემდეგი საპროტესტო აქციები გაიმართა 5 ნოემბერს და 25 ნოემბერს, როდესაც საქართველოს ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ საბოლოო შედეგები გამოაცხადა. საპროტესტო აქციები მთელი საქართველოს მასშტაბით გაგრძელდა 2024 წლის 28 ნოემბერს, მას შემდეგ, რაც მთავრობამ განაცხადა, რომ ქვეყანა 2028 წლამდე აჩერებს ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესს.[1] აქციების დროს დაფიქსირდა მომიტინგეებისა და ჟურნალისტების მიმართ ფართო ძალადობა. [2][3]

საქართველოს საპროტესტო აქციები
ოპოზიციის ლიდერები 28 ოქტომბრის მიტინგზე შეკრებილ ხალხს მიმართავენ
ოპოზიციის ლიდერები 28 ოქტომბრის მიტინგზე შეკრებილ ხალხს მიმართავენ
თარიღი 28 ოქტომბერი, 2024 — დღემდე
ადგილი საქართველო
გამომწვევი
მიზეზი
  • არჩევნების გაყალბება
  • უნდობლობა საარჩევნო პროცესის მიმართ
  • დემოკრატიული უკუსვლა
  • საქართველოს ხელისუფლების პრორუსული პოლიტიკა
  • ცვლილებების ნაკლებობა ოქტომბრის საპროტესტო აქციების შემდეგ
  • პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძის განცხადება საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაციის 2028 წლამდე გადადების შესახებ.
მიზნები
  • საქართველოს მთავრობის გადადგომა
  • ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესის განახლება
  • პროევროპული პოლიტიკის განხორციელება
მონაწილე მხარეები
მთავარი ფიგურები
სალომე ზურაბიშვილი
ნიკა გვარამია
ნიკა მელია
ზურაბ ჯაფარიძე
ელენე ხოშტარია
თინათინ ბოკუჩავა
გიორგი ვაშაძე
მამუკა ხაზარაძე
ბადრი ჯაფარიძე
ალეკო ელისაშვილი
ანა დოლიძე
ლევან ცუცქირიძე
გიორგი გახარია		 ირაკლი კობახიძე
ირაკლი ღარიბაშვილი
შალვა პაპუაშვილი
ვახტანგ გომელაური
გრიგოლ ლილუაშვილი

ქრონოლოგია

რედაქტირება

პირველი ტალღა (28 ოქტომბერი — 25 ნოემბერი)

რედაქტირება

28 ოქტომბერს, ათასობით დემონსტრანტი შეიკრიბა თბილისსა მთავარ მოედანზე, რათა პროტესტი გამოეხატათ ბოლოდროინდელი საპარლამენტო არჩევნების შედეგების წინააღმდეგ, რომლებსაც პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი არაკეთილსინდისიერად მიიჩნევდა. მსმენელთან მიმართვაში, ზურაბიშვილმა განაცხადა, რომ მმართველი „ქართული ოცნება" იყენებს რუსეთში გამოყენებულ მეთოდებს. პრეზიდენტის აზრით საარჩევნო შედეგები სრულად არ ასახავს ამომრჩეველთა სურვილებს. ოფიციალურად, „ქართულმა ოცნებამ" შედეგების მიხედვით მოიპოვა ხმების 54 %-ზე მეტი, რაც მას საპარლამენტო უმრავლესობის უზრუნველყოფაში ეხმარება.[4]

საქართველოში საარჩევნო დამკვირვებლებმა აღნიშნეს სავარაუდო დარღვევები, რაც მიანიშნებდა შესაძლებელ სქემაზე „ქართული ოცნების" სასარგებლოდ. ზურაბიშვილმა თავის მიმართვაში დემონსტრაციის მონაწილეებს მიმართა: „თქვენ არჩევნები არ წაგიგიათ. მათ თქვენი ხმა მოიპარეს და თქვენი მომავლის მოპარვა სცადეს“ და ხაზგასმით აღნიშნა თავისი ერთგულება საქართველოს ევროპული ინტეგრაციისადმი. გაიზარდა შეშფოთება საქართველოს ნატოსა და ევროკავშირში გაწევრიანების გზაზე, ზურაბიშვილმა ადრე დაგმო „ქართული ოცნების“ მხარდაჭერა „უცხოური გავლენის“ კანონისადმი, შეადარა იგი ჰიბრიდულ ომს და გაავლო პარალელები რუსეთის „უცხო აგენტის“ კანონმდებლობასთან. ეს კანონი მწვავედ გააკრიტიკეს ვაშინგტონმა და ბრიუსელმა.[5]

28 ოქტომბერს, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა მხარი დაუჭირა სავარაუდო დარღვევების გამოძიების მოთხოვნებს. სახელმწიფო დეპარტამენტის პრეს-მდივანმა მეთიუ მილერმა გააფრთხილა შესაძლო შედეგების შესახებ იმ შემთხვევაში, თუ საქართველოში დემოკრატიული პრინციპები დაირღვევა. ამასობაში, უნგრეთის პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ ორბანი, რომელიც „ქართული ოცნების“ მხარდასაჭერად ეწვია თბილისს, პარლამენტთან მდგომ დემონსტრანტები გაკიცხა. საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ დაიცვა თავისი პარტიის პოზიცია ევროპული ინტეგრაციის საკითხში, თუმცა ოპოზიციური ჯგუფები ქვეყნის დესტაბილიზაციის მცდელობაში დაადანაშაულა.[6]

4 ნოემბერს, ოპოზიციურმა პარტიებმა თბილისში პარლამენტის გარეთ კიდევ ერთი აქცია გამართეს, რომელზეც გააშუქეს საარჩევნო შედეგების გასაჩივრების სტრატეგია. ოპოზიცია, რომელიც არ აღიარებს 26 ოქტომბრის არჩევნების კანონიერებას, ამტკიცებს, რომ არჩევნები ფართომასშტაბიანი გაყალბებით იყო ჩატარებული, რამაც ყოველდღიური საპროტესტო აქციების ტალღა გამოიწვია. ოპოზიციის ლიდერებმა განაცხადეს, რომ საპროტესტო აქციები იქნება ყოველდღიური და გაძლიერდება დროთა განმავლობაში. მოუწოდეს მხარდამჭერებს დიდი რაოდენობით შეკრებილიყვნენ თბილისის მასშტაბით, რათა შეენარჩუნებინათ ზეწოლა ხელისუფლებაზე. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა — საქართველომ“ გაავრცელა ინფორმაცია საარჩევნო გადაცდომის რამდენიმე შემთხვევის შესახებ, მათ შორის ჩამორთმეული პირადობის მოწმობებით ხმის მიცემის შესახებ, რაც ნაწილობრივ ცენტრალური საარჩევნო კომისიის (ცესკოს) დაუდევრობას მიაწერეს. ამ მოხსენებამ გააძლიერა საჯარო მოწოდებები საერთაშორისო გამოძიების შესახებ. ოპოზიციის სამოქმედო გეგმა მოიცავს მოთხოვნებს ხელახალი არჩევნების შესახებ, ახალი პარლამენტის ლეგიტიმურობის არაღიარება და წინააღმდეგობის კოორდინირებული მოძრაობის დაწყება, რომელიც დაიწყება თბილისში და გაფართოვდება ქვეყნის მასშტაბით.[7]

12 ნოემბერს მორიგი საპროტესტო აქცია გაიმართა პარლამენტის წინ, სადაც სიტყვით გამოვიდნენ გერმანიის, ფინეთის, შვედეთის, საფრანგეთის, ლიეტუვის, ლატვიის, ესტონეთისა და პოლონეთის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტების თავმჯდომარეები.[8] პროტესტის დაწყებამდე მათ შეხვედრები გამართეს პრეზიდენტ სალომე ზურაბიშვილთანაც.[9]

14 ნოემბერს ბათუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტები გაიფიცნენ, სადაც ადმინისტრაცია „ქართულ ოცნებასთან“ გაერთიანებაში დაადანაშაულეს. უნივერსიტეტის დაკავების შემდეგ, მათ შეექმნათ გათბობისა და ელექტროენერგიის პრობლემა, მაგრამ პროტესტი გარეთ გააგრძელეს. სოლიდარობის პროტესტი თბილისშიც გავრცელდა, ილიას უნივერსიტეტის, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის, კავკასიის უნივერსიტეტის, სამედიცინო უნივერსიტეტისა და GIPA-ს სტუდენტები შეუერთდნენ, მოგვიანებით ქუთაისის უნივერსიტეტებმაც გამოხატეს მხარდაჭერა.[10]

15 ნოემბერს, თბილისის სასამართლომ არ დააკმაყოფილა ოპოზიციური პარტიებისა და სამოქალაქო საზოგადოების ჯგუფების მიერ წარდგენილი 11 სარჩელი, რომლებიც ეჭვქვეშ აყენებდნენ არჩევნების ჩატარებას, რომლის დროსაც მოპასუხედ დასახელდა ცესკო.[11] ცესკომ შედეგი ოფიციალურად დაადასტურა მეორე დღეს, მის თავმჯდომარეს გიორგი კალანდარიშვილს ცესკოში ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენელმა დავით კირთაძემ შავი საღებავი შეასხა და განაცხადა, რომ კენჭისყრის ოფიციალური შედეგები არ ასახავს ამომრჩევლის „ნამდვილ არჩევანს“.[12]

17 ნოემბერს პარლამენტის შენობის წინ დიდი აქცია გაიმართა, ხოლო „კოალიციამ ცვლილებისთვის“ პარალელური საპროტესტო აქცია თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტთან ჭავჭავაძის გამზირზე დაიწყო. ჯგუფმა გადაკეტა გამზირი, გაშალა კარვები და გამოაცხადა 24-საათიანი მჯდომარე აქცია. პროტესტი მშვიდობიანად დარჩა, რადგან აქტივისტებმა კარვები გაშალეს, პოლიციამ კი თავი შეიკავა ჩარევისგან. საღამოსთვის უნივერსიტეტში ჯგუფს რუსთაველის გამზირიდან დემონსტრანტები შეუერთდნენ.[13]

თუმცა, დაძაბულობა გამწვავდა 19 ნოემბერს, როდესაც გამთენიისას პოლიციამ ძალით დაშალა საპროტესტო აქცია. სულ მცირე 16 ადამიანი დააკავეს, მათ შორის ოპოზიციური ტელეარხის მთავარი არხის ოპერატორი. მიუხედავად თავდაპირველი წარუმატებლობისა, აქციის მონაწილეები კვლავ შეიკრიბნენ და საღამოს ჭავჭავაძის გამზირი დაიბრუნეს.[14]

სალომე ზურაბიშვილმა 18 ნოემბერს საკონსტიტუციო სასამართლოში სარჩელი შეიტანა არჩევნების შედეგების ბათილად ცნობის მოთხოვნით. მისი ოფისის განცხადებამ არჩევნების შედეგები „არაკონსტიტუციურად“ გამოაცხადა.[15][16]

მოგვიანებით, მომიტინგეთა აღშფოთება გამოიწვია 19 ნოემბერს სპეცრაზმის მიერ თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ტერიტორიის გამოყენებამ მშვიდობიანი მომიტინგეების დასაშლელად, რამაც გამოიწვია ბრალდებები უნივერსიტეტის მიმართ, რომელიც დარბევის შესაძლებლობას აძლევს ხელისუფლებას. სტუდენტური მოძრაობები და ლექტორები რექტორის გადადგომას ითხოვდნენ და იგი თსუ-ს აკადემიური ღირებულებების ღალატში დაადანაშაულეს. მიუხედავად იმისა, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტრო უარყოფდა თსუ-ს ბაზად გამოყენებას, პროტესტი პროფესორებისა და სტუდენტების მხრიდან მთელი საქართველოს მასშტაბით გაგრძელდა.[17] რამდენიმე აქტივისტი და სტუდენტი სხვადასხვა უნივერსიტეტიდან მიმდინარე საპროტესტო აქციის ფარგლებში თსუ-ის მთავარ კამპუსში შევიდა და რექტორის, ჯაბა სამუშიას გადადგომის მოთხოვნით გაფიცვა დაიწყო.[18]

ახალმა პარლამენტმა პირველი სხდომა 25 ნოემბერს გამართა, რომელსაც „ქართული ოცნების“ მხოლოდ 88 დეპუტატი ესწრებოდა. პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა სხდომას ბოიკოტი გამოუცხადა, ხოლო პარლამენტის შენობის წინ საპროტესტო აქციები გაგრძელდა.[19] საკონსტიტუციო ექსპერტებმა განაცხადეს, რომ პარლამენტის თვითინაუგურაცია პრეზიდენტის მიერ ამ სესიის მოწვევის გარეშე არის კონსტიტუციის დარღვევა და მას „ძალაუფლების ხელში ჩაგდება“ უწოდეს.[20][21] საქართველოს კონსტიტუციის თანახმად, პარლამენტის პირველი სხდომის მოწვევა პრეზიდენტის პრეროგატივაა. მან უარი თქვა ამაზე, უარყო არჩევნების შედეგები, რადგან იგი გაყალბებულია და ძირს უთხრის პარლამენტის ლეგიტიმაციას.[22]

მეორე ტალღა (28 ნოემბრიდან — დღემდე)

რედაქტირება

28 ნოემბერს საქართველოს პარლამენტის ახალმა მოწვევამ დაამტკიცა ირაკლი კობახიძის მთავრობა, რომელმაც რამდენიმე ცვლილება შეიტანა მის შემადგენლობაში.[23] ოფიციალური მოწოდება სახელწოდებით „ევროპისკენ მშვიდობით, ღირსებითა და კეთილდღეობით“, რომელიც მმართველმა პარტიამ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს სლოგანად მიიღო და აქცენტი გააკეთა „ევროკავშირში გაწევრიანებაზე მხოლოდ ქართული თამაშის წესებით, რუსეთ-უკრაინის ომში ჩართვის თავიდან არიდებით და ტრადიციული ღირებულებების შენარჩუნებით“.[24][25][26] იმავე დღეს ევროპარლამენტმა მიიღო რეზოლუცია საქართველოში ახალი არჩევნების „საერთაშორისო ზედამხედველობის ქვეშ“ ჩატარების მოთხოვნით. მან ასევე მოუწოდა ევროკომისიას დაწესდეს სანქციები საქართველოს მთავრობის ლიდერებზე.[27]

საღამოს საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ პრესკონფერენცია გამართა. მან გამოაცხადა ევროკავშირში 2028 წლამდე გაწევრიანების ცალმხრივი შეწყვეტის შესახებ, ასევე უარი თქვა ევროკავშირის ნებისმიერ საბიუჯეტო გრანტებსა და სესხებზე. კობახიძემ განაცხადა, რომ ევროკავშირში გაწევრიანება და გრანტები „შანტაჟის შიშველ ინსტრუმენტად“ იქცა ევროკავშირის ისეთი ორგანოების მიერ, როგორიცაა ევროპარლამენტი და მოჰყავს ევროპარლამენტის მიერ გასულ წლებში მიღებული რეზოლუციები საქართველოს შესახებ. მან დაგმო „ზოგიერთი ევროპელი პოლიტიკოსისა და ბიუროკრატის ჩარევა საპარლამენტო არჩევნებში“, ისევე როგორც მათი სავარაუდო „მცდელობა, წაახალისონ რევოლუცია საქართველოში“. კობახიძემ განაცხადა, რომ საქართველო გააგრძელებს საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შეთანხმების განხორციელებას და ეკონომიკის გაძლიერების შემდეგ 2028 წელს გააცოცხლებს ევროკავშირთან გაწევრიანების მოლაპარაკებების გახსნის თემას.[28] ამ გადაწყვეტილების წინააღმდეგ საპროტესტო აქციები საქართველოს პარლამენტის წინ იმავე დღეს დაიწყო და მომდევნო დღეებშიც გაგრძელდა.[29]

29-30 ნოემბრის ღამეს პროევროპულ აქციაზე შსს-მ 107 პირი დააკავა.[30] 30 ნოემბერს საპროტესტო აქციები გაიმართა საქართველოს სხვადასხვა ქალაქებში, მ. შ. ბათუმში, ქუთაისში, თელავში,[31] ყვარელში, ხაშურში, გორში, ახალციხესა და რუსთავში.[32]

საქართველოს პრემიერ-მინისტრის გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ თანამდებობები დატოვეს ბულგარეთში,[33] ნიდერლანდებში,[34] იტალიაში,[35] აშშ-ში,[36] ლიეტუვასა[37] და ჩეხეთში[38] საქართველოს ელჩებმა.

პარლამენტმა 2024 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები 14 დეკემბერს დანიშნა. 2017 წლის საკონსტიტუციო რეფორმის შემდეგ პრეზიდენტი აღარ აირჩევა სახალხო კენჭისყრით, მას აირჩევს 300-კაციანი საარჩევნო კოლეგია, რომლის შემადგენლობაშიც შედის 150-ვე დეპუტატი, აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკების უმაღლესი საბჭოებისა და ადგილობრივი ორგანოების წარმომადგენლები.[39][40] „ქართულმა ოცნებამ“, რომელიც ფლობს საარჩევნო კოლეგიაში უმრავლესობას, პრეზიდენტად წარადგინა თავისი მოკავშირე „ხალხის ძალის“ წევრი მიხეილ ყაველაშვილი.[41] სახალხო კენჭისყრით არჩეულმა ბოლო პრეზიდენტმა, სალომე ზურაბიშვილმა,[41] უარყო ამჟამინდელი პარლამენტის ლეგიტიმაცია და განაცხადა, რომ არ დატოვებს პრეზიდენტის პოსტს „სანამ არ იქნება არჩეული ლეგიტიმური პარლამენტი, რომელიც ლეგიტიმურად აირჩევს [შემცვლელს]“.[42] რაზეც ირაკლი კობახიძემ განაცხადა: „რა თქმა უნდა, 29 დეკემბერს უნდა წავიდეს“.[43]

საპროტესტო აქციები გამოირჩეოდა ძალადობით მომიტინგეების, ჟურნალისტებისა და პოლიციის მიმართ.[44][45][46] რადიო თავისუფლების ჟურნალისტი თამუნა ჩქარეული იტყობინება, რომ მას „არასდროს განუცდია პოლიციის მხრიდან ასეთი დონის აგრესია“.[47] Amnesty International-მა განაცხადა, რომ „ძალადობისა და ადამიანის უფლებების დარღვევის ეს განმეორებადი ნიმუში, რომელიც კარგად არის დოკუმენტირებული გასული წლის საპროტესტო აქციების შემდეგ, ცხადყოფს საქართველოს მთავრობის სტრატეგიას გამოიყენოს სახელმწიფოს სრული მექანიზმი განსხვავებული აზრის დასასჯელად და დასათრგუნად“.[46] იმავდროულად, კობახიძემ განაცხადა, რომ „სისტემურ ძალადობაზე“ პასუხისმგებელნი არიან აქციის მონაწილეები და არა პოლიცია.[48] მან საპროტესტო აქციებს უწოდა „ძალადობრივი დემონსტრაციები“, და ამტკიცებს „უცხოური სუბიექტების“ ჩართულობას,[49] ასევე განაცხადა, რომ საპროტესტო აქციები ფინანსდება საზღვარგარეთიდან.[44] დაფიქსირდა, რომ მომიტინგეები თავს დაესხნენ პოლიციას მოლოტოვის კოქტეილებითა და პიროტექნიკური საშუალებებით.[50] პოლიციამ გამოიყენა ცრემლსადენი გაზი, რეზინის ტყვიები და წიწაკის სპრეი,[51] ასევე წყლის ჭავლი, რომლებზეც მომიტინგეები და ჟურნალისტები ამტკიცებენ, რომ იყო ქიმიკატებით ან ალერგენებით იყო გაჯერებული.[52][53] საქართველოს სახალხო დამცველმა ლევან იოსელიანმა განაცხადა, რომ მომიტინგეების მიერ მიყენებული დაზიანებები პოლიციის მხრიდან სადამსჯელო ძალადობის შთაბეჭდილებას ქმნის, რაც „წამების აქტს წარმოადგენს“.[54] 2 დეკემბერს შინაგან საქმეთა მინისტრმა განაცხადა, რომ ბოლო დღეებში 224 მომიტინგე დააკავეს, მათ შორის წვრილმანი ხულიგნობისა და პოლიციის კანონიერი ბრძანებების დაუმორჩილებლობის ბრალდებებით, ხოლო 28 ნოემბრის შემდეგ დაშავდა 113 პოლიციელი.[45]

2 დეკემბერს ოპოზიციის ლიდერი ზურაბ ჯაფარიძე დააკავეს, თუმცა რამდენიმე საათის შემდეგ გაათავისუფლეს.[55] მას, როგორც დეპუტატს, აქვს იმუნიტეტი.[55] მისი პარტია, კოალიცია ცვლილებისთვის, ამტკიცებდა, რომ ის პოლიციის სამიზნე იყო.[56] 4 დეკემბერს ოპოზიციის კიდევ ერთი ლიდერი ნიკა გვარამია დააკავეს.[57]

8 დეკემბერს, სალომე ზურაბიშვილი პარიზში შეხვდა აშშ-ის არჩეულ პრეზიდენტს დონალდ ტრამპს და საფრანგეთის პრეზიდენტს ემანუელ მაკრონს. მან პლატფორმა X-ზე გაავრცელა შეხვედრის დეტალები და ხაზი გაუსვა „სიღრმისეულ განხილვებს“ გაყალბებულ არჩევნებზე და „საშიშ რეპრესიაზე“ საქართველოში. ზურაბიშვილმა აღნიშნა ძლიერი აშშ-ის საჭიროება და მადლიერება გამოხატა ტრამპის მხარდაჭერისთვის, მას ქართველ ხალხის მეგობარი უწოდა. ზურაბიშვილი ასევე შეხვდა ილონ მასკს, რომელსაც ტრამპმა ახლადშექმნილი მთავრობის ეფექტიანობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელობა მიანდო. მან შეხვედრა „შესანიშნავად“ შეაფასა და განაცხადა, რომ მოუთმენლად ელის მასკის ვიზიტს საქართველოში. პარიზში ვიზიტის დროს ზურაბიშვილი ასევე ესაუბრა იტალიის პრემიერ-მინისტრ ჯორჯია მელონის და უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკის საქართველოში მიმდინარე ვითარების შესახებ.[58]

13 დეკემბერს, პარლამენტმა საბოლოო მოსმენით დაამტკიცა კანონპროექტი, რომელიც კრძალავს პროტესტების დროს ნიღბების ტარებას, ფეიერვერკებისა და ლაზერული მაჩვენებლების გამოყენებას. ახალი კანონმდებლობა ასევე ამკაცრებს ფეიერვერკებთან დაკავშირებულ რეგულაციებს საქართველოში და ითვალისწინებს ლიცენზიის საჭიროებას მათი ექსპორტის, იმპორტისა და რეალიზაციისთვის.[59]

დეკემბრის შუა და ბოლოს პერიოდში საპროტესტო აქციები ყოველდღიურად გრძელდებოდა. 18 დეკემბერს ისინი გაიმართა როგორც პარლამენტის შენობის წინ, ასევე მთელი თბილისის მასშტაბით[60]. 25 დეკემბერს, ყოველდღიური საპროტესტო აქციების 28-ე დღეს, გაიმართა სხვადასხვა მსვლელობა, მათ შორის „ქალთა მსვლელობა“, „დასავლეთის კურსდამთავრებულთა მსვლელობა“, „დაზღვევის სექტორის მსვლელობა“ და „ერთობის მსვლელობა“. ქალთა მსვლელობაში მონაწილეობა მიიღო სალომე ზურაბიშვილმა.[61]

28 დეკემბერს, ქვეყნის მასშტაბით ათასობით დემონსტრანტმა ხელჩაკიდებული შექმნა ცოცხალი ჯაჭვები ევროკავშირში გაწევრიანების მხარდასაჭერად. თბილისში, AFP-ის ინფორმაციით, ჯაჭვი რამდენიმე კილომეტრის სიგრძის იყო; მოგვიანებით ჯაჭვი დაიშალა, როდესაც დემონსტრანტები პარლამენტისკენ დაიძრნენ.[62] 29 დეკემბერს მიხეილ ყაველაშვილი ფიცით გამოცხადად პრეზიდენტად; სალომე ზურაბიშვილმა დატოვა საპრეზიდენტო რეზიდენცია და ათასობით მხარდამჭერის წინაშე სიტყვით გამოსვლისას განაცხადა, რომ ის რჩება „ერთადერთ ლეგიტიმურ პრეზიდენტად“.[63] პროტესტი თბილისში, ქუთაისსა და ბათუმში გაგრძელდა.[64] 2025 წლის 2 იანვარს, თბილისში საპროტესტო აქციები 36-ე დღესაც გაგრძელდა.[65]

საპრეზიდენტო ინიციატივა ახალი არჩევნების ორგანიზების შესახებ

რედაქტირება

2024 წლის დეკემბრის ბოლოს, სალომე ზურაბიშვილმა განაცხადა, რომ ახალი არჩევნების ჩატარება აუცილებელი იყო და აღნიშნული პროცესის მომზადება 2024 წლის 29 დეკემბრამდე უნდა დასრულებულიყო.[66] მან „ქართული ოცნების“ (ქო) დამფუძნებელ ბიძინა ივანიშვილს მოლაპარაკებების ჩატარების მიზნით მოლაპარაკებისკენ მოუწოდა.[67] ზურაბიშვილმა აღნიშნა, რომ თუ ივანიშვილი მოლაპარაკებაზე უარს იტყოდა, შეიქმნებოდა საბჭო.[68] 24 დეკემბერს, მან განიხილა ახალი არჩევნების ჩატარების პროცედურები ოთხი მთავარი ოპოზიციური კოალიციისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების ლიდერებთან.[69]

რეპრესიები

რედაქტირება

Amnesty International-ის მონაცემებით, 2024 წლის 13 დეკემბრის მდგომარეობით, 460 დაკავებულიდან 300 უსაფრთხოების ძალების მიერ წამების ან სხვა სახის არასათანადო მოპყრობის მსხვერპლი გახდა. ოთხმოცმა დაკავებულმა მძიმე დაზიანებების გამო, მათ შორის, მოტეხილობებით, ტვინის შერყევით და სხვა თავის ტრავმებით, საავადმყოფოში გადაყვანა მოითხოვა. 2024 წლის 13 დეკემბრის მდგომარეობით, სასამართლოებმა „მეტწილად უგულებელყვეს“ წამების მტკიცებულებები და სამართლიანი სასამართლოს უფლება. Amnesty-მ პოლიციასა და მართლმსაჯულების სისტემას „პროტესტების მონაწილეთა დაშინებისა და დევნის იარაღად ქცეული, მშვიდობიანი პროტესტის ჩახშობის მიზნით ინსტიტუციურად რეპრესიული“ უწოდა. Amnesty-მ წარმოადგინა დაჭრილი პროტესტანტების 13 შემთხვევის შემსწავლელი ანგარიში და ანალიზი, რომელიც ინტერვიუებზე, დოკუმენტებზე, ფოტოებისა და ვიდეო მასალების მიმოხილვაზე იყო დაფუძნებული.[70]

18 დეკემბერს, საქართველოს სახალხო დამცველმა განაცხადა, რომ მისმა წარმომადგენლებმა მოინახულეს 327 დაკავებული, რომელთაგან 225-მა აღნიშნა, რომ მათ მიმართ არასათანადო მოპყრობა განხორციელდა, ხოლო 157-ს ფიზიკური დაზიანების ხილული ნიშნები აღენიშნებოდა. ორგანიზაციებმა „საერთაშორისო გამჭვირვალობა — საქართველო“, „ქართული ევროპული ორბიტა“ და „სამართლის უზენაესობის ცენტრი“ განაცხადეს, რომ „ქართული ოცნება“ მშვიდობიანი დემონსტრანტების სისტემური წამების დაგეგმვაში მონაწილეობდა და წინასწარ იყო შემუშავებული „წამების სისტემა“. მათ აღნიშნეს, რომ დაკავებულებს ურტყამდნენ სახეში, თავში, თვალბუდეებში, ნეკნებსა და თირკმელებში, ხოლო ბევრ დაზარალებულს უსაფრთხოების ძალების მიერ პირადი ნივთები წართმეული ქონდათ.[71]

2024 წლის 19 დეკემბრის მდგომარეობით, პროტესტებზე 70 ჟურნალისტი გახდა თავდასხმის მსხვერპლი. „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ (RSF) თავდასხმებს „სისტემურ, ორგანიზებულ ძალადობად“ გამოაცხადა, რომელიც საქართველოს პოლიციის მიერ იყო განხორციელებული და როგორც ჩანს, კოორდინირებული იყო „ნიღბიანი, იდენტიფიცირებული ჯგუფების“ მიერ. RSF-მა აღნიშნა, რომ საქართველოს სპეციალური გამოძიების სამსახურის მიერ ძალადობის შესახებ გამოცხადებული გამოძიებები „მცირე იმედს იძლეოდა პასუხისმგებლობის აღების“ შესახებ, მისი „ხროვული უსარგებლობის გამო“.[72]

24 დეკემბერს, ადამიანის უფლებების დამცველმა ორგანიზაციამ „Human Rights Watch“-მა, პოლიციის ძალადობის შესახებ თორმეტი მსხვერპლის ინტერვიუების შემდეგ, განაცხადა, რომ პოლიციის ძალადობა იყო „გამოფენილი და აშკარად სასჯელმოსახეტი“ „მეტწილად მშვიდობიანი პროტესტანტების“ მიმართ. მსხვერპლთა შორის იყვნენ ავთანდილ კუჭავა, რომელიც პოლიციელების მიერ თავზე ცემის შედეგად ორჯერ დაკარგა გონება და ერთ-ერთი მათგანის მიერ მხარი მოიტეხა. პოეტი ზვიად რატიანი ქუჩაში ძალით მიათრევდენე, პოლიციის მანქანაში მოათავსეს და მრავალი გამუდმებული ცემდა პოლიცის ძალები, როგორც ქუჩაში, ისე მანქანაში. ჟურნალისტი ალექსანდრე ქეშელაშვილი, რომელიც ატარებდა პრესის ჟილეტსა და ჩაფხუტ, 29 ნოემბერს პოლიციელების მიერ იყო ნაცემი, რის შედეგადაც მას მიაყენეს ტვინის შერყევა და გაუტეხეს ცხვირი.[73]

რეაქციები

რედაქტირება

ამერიკის შერთებული შტატები

რედაქტირება

ვაშინგტონიდან მომავალი ჟურნალისტის ალექს რაუფოღლუს ინფორმაციით, რომელიც 22 დეკემბერს სამმა კონგრესმენმა დაადასტურა, აშშ-ის კონგრესის წამყვანი წევრების ბიპარტიული ჯგუფი გეგმავს MEGOBARI-ის აქტის ხელახლა წარდგენას იანვარში. აშშ-ში საქართველოს ყოფილი ელჩი, ბატუ კუტელია, ასევე აცხადებს, რომ აქტის „პირველი საკითხი იქნება“ ახალ კონგრესში მას შემდეგ, რაც ის შეხვედრაში მონაწილეობს რესპუბლიკელ კონგრესმენ ჯო უილსონთან, აქტის ავტორთან. თავდაპირველად მაისში წარმოდგენილი, საქართველოს უცხოელი აგენტების კანონზე რეაგირებით, MEGOBARI-ის აქტის მიხედვით, დამატებითი სანქციები მიენიჭება საქართველოს ოფიციალურ პირებს და გამოყოფილია დაფინანსება საქართველოს მედიასა და სამოქალაქო საზოგადოებისთვის. აქტმა ძლიერ ბიპარტიულ მხარდაჭერას მოუტანა კონგრესში.[74]

26 დეკემბერს, უილსონმა X-ზე დაწერა, რომ „პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა ძალიან ნათლად დააფიქსირა თავისი პოზიცია ამერიკის თვითგამოცხადებული მტრების მიმართ. თუ ბიძინა ივანიშვილი განახორციელებს თავის გეგმას, რათა 29 დეკემბერს დაანგრიოს საქართველოს დემოკრატია, მას უნდა ელოდეს რეაქცია, როგორიც არასოდეს წარმოუდგენია“.[75] მან ასევე დაწერა: „კორუფცირებული ბიძინა ივანიშვილი, ჩინეთისა და ირანის მოყვარული და ამერიკის მტერი, ცდილობს საქართველო გადააქციოს დემოკრატიიდან დიქტატურაში. ჩვენ უნდა დავაყენოთ ამერიკა პირველი და გავიკვეთოთ ყველა [დაფინანსება] საქართველოსთვის, თუ ეს მოხდება“.[76] და დააყენა კითხვა ივანიშვილის ქმედებებზე, დაწერა: „რატომ მისცა საქართველოს მოლოდინით დიქტატორმა ბიძინა ივანიშვილმა კონტრაქტი ანაკლიის ღრმა საზღვაო პორტის ასაშენებლად სანქცირებულ ჩინურ კომპანიას? მზად ხარ სანქციებისთვის, ბიძინა?“[77]

ამერიკის შეერთებული შტატების სენატის შეიარაღებული ძალების კომიტეტის თავმჯდომარემ როჯერ ვიკერმა მოუწოდა ბაიდენის ადმინისტრაციას სანქციების დაწესებას საქართველოს „ქართული ოცნების“ პარტიის ლიდერებზე და გამოთქვა შეშფოთება, რომ თუ არ მიიღება სასწრაფო ზომები, „ქართული ოცნების პარტია შესაძლოა მართლაც ძალადობით გაიყვანოს საქართველოს დემოკრატიულად არჩეული პრეზიდენტი ხელისუფლებიდან“. მან დასძინა, რომ „ვლადიმერ პუტინი მიესალმება საქართველოს დაბრუნებას... მზად არის გაყალბებული არჩევნების ჩატვირთვისთვის, რათა მისი აგენტები სასტიკად აახშონ მშვიდობიანი პროტესტი...“[78]

საფრანგეთი

რედაქტირება

11 დეკემბერს, ემანუელ მაკრონმა ბიძინა ივანიშვილთან სატელეფონო საუბარში მოუწოდა პროტესტანტების „კარგი სურვილით“ გათავისუფლებას, რომლებიც დემონსტრაციების დროს თვითნებურად დააკავეს. მან დაგმო პოლიციის ძალადობა და სამოქალაქო საზოგადოების დამაშინებელი მოქმედებები და განაცხადა, რომ საჭიროა გამოხატვისა და შეკრების თავისუფლებების პატივისცემა.[79] 13 დეკემბერს, მაკრონმა კიდევ ერთხელ დაადასტურა საქართველოს ევროკავშირის მისწრაფებების მხარდაჭერა, გამოთქვა ევროკავშირის როლი მშვიდობასა და სუვერენიტეტის პატივისცემაში. მან მოუწოდა საქართველოს, შეასრულოს ევროკავშირის კანდიდატის პასუხისმგებლობები, დაიცვას თავისუფლებები და დაიწყოს დიალოგი პოლიტიკურ აქტორებსა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს შორის. მაკრონმა გამოთქვა დარწმუნება ქართველების ევროპულ მომავალში ერთგულებაში, მიუხედავად ისეთი გამოწვევებისა, როგორიც არის პროპაგანდა და დაშინება.[80]

პოლონეთი

რედაქტირება

24 დეკემბერს, სალომე ზურაბიშვილთან საუბრის შემდეგ, პოლონეთის პრეზიდენტმა ანდრეი დუდამ X-ზე დაწერა: „გავესაუბრე [პრეზიდენტ ზურაბიშვილთან] საქართველოს სიტუაციაზე. მადამ პრეზიდენტს დავარწმუნე ჩემი ურყევი მხარდაჭერის შესახებ მისი ლიდერობის და საქართველოს ხალხის ევროპული მისწრაფებების მიმართ. მათ აქვთ ხელუხლებელი უფლება იმოძრაონ გაერთიანებული ევროპისკენ. ახალი არჩევნები, რომლებიც შეესაბამება [OSCE/ODIHR]-ის რეკომენდაციებს, არის გამოსავალი მიმდინარე კრიზისიდან“.

ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაცია

რედაქტირება

2024 წლის 20 დეკემბერს, ალბანეთმა, ავსტრიამ, ბელგიამ და სხვა ორმოცდაოთხმა სახელმწიფომ, რომლებიც OSCE-ის წევრები არიან, გააქტიურეს OSCE-ის ვიენური მექანიზმის პროცედურა ადამიანის უფლებათა დარღვევების შესახებ, მათ შორის, დაკავებული პროტესტანტების არასათანადო მოპყრობა და დაზიანებები, ჟურნალისტების წინააღმდეგ ჩარევა და ძალადობა, ასევე პოლიციელების იმუნიტეტი, რომლებიც დაადანაშაულდნენ აღნიშნულ დარღვევებში. სახელმწიფოებმა განაცხადეს თავიანთი ხუთი მთავარი შეშფოთება: მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლება; თვითნებური დაკავება და განთავისუფლება; პოლიტიკური ოპოზიციის სამიზნედ მიღება პოლიციის რეიდებისა და დაკავებების დროს; და „არასათანადო მოპყრობა, რაც შეიძლება მიგვითითებდეს წამებას. სახელმწიფოებმა დასვეს რვა კონკრეტული კითხვა გამოძიებებთან და ადამიანის უფლებათა დაცვის საკითხებთან დაკავშირებით, რომელთა პასუხი უნდა მიცემოდა 10 დღეში, ვიენნური მექანიზმის თანახმად.

გაერო

რედაქტირება

გაეროს ადამიანის უფლებათა დამოუკიდებელმა ექსპერტებმა 2024 წლის 13 იანვრის განცხადებაში დაგმეს მთავრობის მიერ პროტესტის ჩახშობის მიზნით განხორციელებული ჩაგვრა, ადამიანის უფლებათა დარღვევა და გამოხატვის თავისუფლების სივრცის შეზღუდვა. მათ აღნიშნეს, რომ ხელისუფლებამ ეს პროცესი 2023 წლის თებერვალში „აგენტების კანონის“ ინიცირებით დაიწყო“, მიმდინარე მოვლენების ფონზე კი კიდევ უფრო მიუახლოვდა განსხვავებული აზრის სრულმასშტაბიან ჩახშობას, რაც შეიძლება კიდევ უფრო გამწვავდეს შეკრება-მანიფესტაციის კანონმდებლობაში ცვლილებების შეტანით.[81]

ექსპერტების განცხადებაში ნათქვამია:

„ჩვენ ყოველდღიურად ვხედავთ ძალადობას სახელმწიფო სამართალდამცავების მხრიდან პროტესტანტების მიმართ, მასობრივ უკანონო დაკავებებს, სახელმწიფოს მიერ მართულ კამპანიასა, რომელიც მიმართულია მომიტინგეთა, კერძოდ ახალგაზრდებისა და სამოქალაქო საზოგადოების, სტიგმატიზირებისა და დაშინებისადმი.“ [81]

28 იანვარს გაეროს ადამიანის უფლებათა დამოუკიდებელმა ექსპერტებმა საქართველოს მთავრობას მოუწოდეს, მიიღოს კონკრეტული ზომები შემდგომი ძალადობის აღსაკვეთად და გამოიძიოს 2024 წლის ნოემბერში დაწყებული საპროტესტო აქციების დროს სამართალდამცავების მიერ ძალის გადამეტებული გამოყენების, წამებისა და არასათანადო მოპყრობის, მშვიდობიანი დემონსტრანტებისა და მედიის წარმომადგენლების უსაფუძვლო დაკავების ბრალდებები. მათ ხაზგასმით აღნიშნეს, რომ ამ ბრალდებების მასშტაბები და ზიანის სიმძიმე, შეიძლება კვალიფიცირდეს როგორც წამება და სხვა სასტიკი, არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობა ან დასჯა. ექსპერტები მიუთითებენ, რომ ძალის ნებისმიერი გამოყენება უნდა შეესაბამებოდეს კანონიერების, აუცილებლობის, პროპორციულობის და სიფრთხილის პრინციპებს და მკაცრად უნდა იყოს რეგულირებული საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად. ისინი აცხადებენ, რომ ნებისმიერი უსაფუძვლოდ დაკავებული უნდა გათავისუფლდეს.[82]

გაეროს ექსპერტების 28 იანვრის განცხადებაში წერია:

„ჩვენ მივიღეთ ცნობები საქართველოს სამართალდამცავი ორგანოების, ისევე როგორც არაიდენტიფიცირებული პირების მიერ მშვიდობიანი მომიტინგეების, უფლებადამცველებისა და ჟურნალისტების მიმართ განზრახ ფიზიკური ძალადობის, მუქარის, დაშინებისა და შურისძიების შესახებ. [...] მიღებული ინფორმაცია მიანიშნებს, რომ ეს ინციდენტები შეიძლება არ ყოფილიყო იზოლირებული და მიუთითებდეს მეთაურთა პასუხისმგებლობაზე. [...] მივიღეთ შემაშფოთებელი ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ბევრ დაკავებულს სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს, მათ ხანგრძლივად და განმეორებით სცემდნენ, დაემუქრნენ გაუპატიურებით ან სხეულის ნაწილების დამტვრევით და უარი უთხრეს სამედიცინო დახმარებაზე. [...] ვთხოვთ მთავრობას, წამების და სხვა სასტიკი, არაადამიანური ან ღირსების შემლახველი მოპყრობის ან დასჯის თავიდან აცილების მიზნით მიღებული კონკრეტული ზომების შესახებ მოგვახსენოს.[83]

სანქციები

რედაქტირება

უკრაინა

რედაქტირება

2024 წლის 5 დეკემბერს, უკრაინამ სანქციები დაუწესა ბიძინა ივანიშვილს და მის 18 ასოცირებულ პირს, დაადანაშაულა ისინი „საქართველოსა და მისი ხალხის ინტერესების გაყიდვაში“, როგორც უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ განაცხადა. მან მოუწოდა ევროპას, ამერიკას და დანარჩენ სამყაროს, მიიღონ მსგავსი განმაპირობებელი და პრინციპული ზომები. სანქცირებულ პირთა შორის არიან ივანიშვილი, „ქართული ოცნების“ ოლიგარქი დამფუძნებელი; კახა კალაძე, თბილისის მერი და „ქართული ოცნების“ გენერალური მდივანი; და ირაკლი კობახიძე, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი. უკრაინის სანქციები მოიცავს შეზღუდვების სრულ სიას, როგორიცაა აქტივების გაყინვა, მოგზაურობისა და ვიზების აკრძალვები, ასევე ეკონომიკური და ბიზნეს საქმიანობებისა და ტრანზაქციების შეზღუდვა.[84]

ამერიკის შერთებული შტატები

რედაქტირება

19 დეკემბერს, აშშ-ის ფინანსთა სამინისტროს OFAC-მა სანქციები დაუწესა შიდა საქმეთა მინისტრ ვახტანგ გომელაურსა და განასკეთრებული დავალაებათა დეპარტამენტისმოადგილე მირზა ქეზევაძეს გლობალური მაგნიტსკის აქტის მიხედვით, 2024 წლის განმავლობაში პროტესტანტების, ოპოზიციური ფიგურების და ჟურნალისტების მიმართ ძალადობრივი რეპრესიების გამო. ეს სანქციები ემთხვეოდა სექტემბრის სანქციებს შიდა საქმეთა სამინისტროს სპეცდანიშნულებათა დეპარტამენტის ორი სხვა ოფიციალური პირის მიმართ. ფინანსთა სამინისტრომ გაითვალისწინა სპეცდანიშნულებათა დეპარტამენტის მასობრივი ცემების, სიტყვიერი შეურაცხყოფის და სექსუალური ძალადობის მუქარას გამოყენება, რათა დაემარცხებინა აზრთა სხვადასხვაობა, მათ შორის, ჟურნალისტების მიზნობრივი დატყვევება და დაკავებული პროტესტანტების განადგურება. სანქციები კოორდინირებული იყო ბრიტანეთთან, რომელიც ასევე სანქციებს დაუწესა ხუთი პირის მიმართ საქართველოს ადამიანის უფლებების დარღვევების გამო.[85]

საერთაშორისო ზეწოლის მიუხედავად, „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარემ ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ გეგმავს სანქცირებული ოფიციალური პირებისთვის „საიუბილეო ორდენების“ გადაცემას პარტიის საპრეზიდენტო კანდიდატის, მიხეილ კავლაშვილის ინაუგურაციის შემდეგ.[86] აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტმა დააფიქსირა, რომ საქართველოს ოფიციალური პირების მიმართ დამატებითი სანქციები შესაძლებელია. [87]

27 დეკემბერს, აშშ-ის ფინანსთა სამინისტრომ ფინანსური სანქციები დაუწესა ივანიშვილს. ივანიშვილი დაემატა სპეციალურად განსაზღვრული ეროვნულ მოქალაქეთა და დაბლოკილი პირების (SDN) სიას.[88] აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა ანტონი ბლინკენმა დაადანაშაულა ივანიშვილი და „ქართული ოცნება“ დემოკრატიული ინსტიტუტების განადგურებაში და „საქართველოს ევრო-ატლანტიკური მომავლის დაღმასვლისკენ გადადგმული ნაბიჯების“ განხორციელებაში, რუსეთის ინტერესების სასარგებლოდ. მან განაცხადა: „ივანიშვილისა და „ქართული ოცნების“ ქმედებებმა დააზიანა დემოკრატიული ინსტიტუტები, ხელი შეუწყო ადამიანის უფლებათა დარღვევებს და შეამცირა საქართველოს მოქალაქეების ძირითადი თავისუფლებების განხორციელება“. სანქციები გულისხმობს ივანიშვილის მიერ აშშ-ში ფლობის ყველა აქტივის გაყინვას. [89][90]

დიდი ბრიტანეთი

რედაქტირება

ბრიტანეთმა, აშშ-სთან კოორდინაციაში, სანქციები დააწესა ხუთი მაღალი რანგის ქართველ ოფიციალურ პირზე, რომლებიც ჟურნალისტებსა და პროტესტანტებზე ძალადობრივ თავდასხმებში იყვნენ ჩართული. ამ ზომებში, რომელშიც შედის მოგზაურობის აკრძალვები და აქტივების გაყინვა, მოხვდნენ შიდა საქმეთა მინისტრი ვახტანგ გომელაური, შიდა საქმეთა მინისტრის მოადგილე ალექსანდრე დარახველიძე, თბილისის პოლიციის დეპარტამენტის დირექტორი სულხან თამაზაშვილი, განასკეთრებული დავალაებათა დეპარტამენტის უფროსი ზვიად ხარაზიშვილი და განასკეთრებული დავალაებათა დეპარტამენტის მოადგილე მილერი ლაგაზაური[91]

ლიტვა,ლატვია და ესტონეთი

რედაქტირება

1 დეკემბერს, ევროკავშირის მხარდამჭერი დემონსტრანტების მიმართ ჩასატარებელი რეპრესიის საპასუხოდ, ესტონეთმა, ლატვიამ და ლიტვამ გამოაცხადეს ერთპიროვნული სანქციები, მათ შორის მოგზაურობის აკრძალვები, 11 ქართველ ოფიციალურ პირზე, მათ შორის ივანიშვილიზე, გომელაურზე და მის მოადგილეებზე.[92][93]

სანქცირებული პირები

რედაქტირება

გადავდგათ შემდეგი სია ზოგიერთი უფრო გამორჩეული პირის შესახებ, რომლებსაც სანქციები დაუწესდა. 2024 წლის 30 დეკემბრის მდგომარეობით, „ქართული ოცნებისთვის“ დაკავშირებული 100 ქართველი პირი დაექვემდებარა სანქციებს, ადამიანის უფლებების დარღვევების ან დემოკრატიის სუსტების სავარაუდო ქმედებების გამო.[94]

სახელი   უკრაინა   აშშ   დიდი ბრიტანეთი   ლატვია   ესტონეთი   ლიტვა საქმიანობა/პოზიცია
ბიძინა ივანიშვილი  [95]  [96]  [92][93] ქართული ოცნების საპატიო თავჯდომარე და მისი დამარსეველი
კახა კალაძე  [95] თბილისი მერი
ირაკლი კობაძიძე  [95] საქართველოს პრემიერ მინისტრი
გრიგოლ ლილუაშვილი  [95] სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსი
ოტარ ფარცხალაძე  [95] ყოფილი გენერალური პროკურორი
ვახტანგ გომელაური  [95]  [97]  [98]  [92][93] შინაგან საქმითა მინისტრი
ალექსანდრე დარახველიძე  [98] შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილე
სულხან თამაზაშვილი  [98] თბილისი პოლიცს დეპარტამენტის დირექტორი
ზვიად ხარაზიშვილი  [99]  [98]  [92][93] განასკეთრებული დავალაებათა დეპარტამენტის უფროსი
მილერი ლაგაზაური  [99]  [98]  [92][93] განასკეთრებული დავალაებათა დეპარტამენტის უფროსის მოადგილე
მირზა კეზევაძე  [97]  [92][93] განასკეთრებული დავალაებათა დეპარტამენტის უფროსის მოადგილე
კონსტანტინე მორგოშია  [99] Alt-Info-ს დამფუძნებელი
ზურაბ მახარაძე  [99] Alt-Info-სთან ასოცირებული

იხილეთ აგრეთვე

რედაქტირება

სქოლიო

რედაქტირება
  1. ↑ Thomas Mackintosh; Rayhan Demytrie (29 November 2024), Thousands return to streets of Georgia after government suspends EU bid, London & Tbilisi: BBC News, https://www.bbc.com/news/articles/c62jp68p315o
  2. ↑ შეცდომა ციტირებაში არასწორი ტეგი <ref>; სქოლიოსათვის :12 არ არის მითითებული ტექსტი; $2
  3. ↑ Georgia: Protesters face arrests, abuse, and denial of fair trial rights (2 December 2024). ციტირების თარიღი: 2 December 2024
  4. ↑ პრეზიდენტი მოქალაქეებს 28 ოქტომბერს პარლამენტთან შეკრებას სთავაზობს
  5. ↑ Gavin, Gabriel; Parulava, Dato (28 May 2024). „Georgia’s EU dream in tatters as ‘foreign agent’ bill becomes law“. POLITICO.
  6. ↑ „'They Stole Your Vote,' Georgian President Says, As Tens Of Thousands Rally To Protest Elections“. RadioFreeEurope/RadioLiberty (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2024-11-09.
  7. ↑ Daily protests, repeat elections: what's opposition's plan in Georgia? en-US (2024-11-05). ციტირების თარიღი: 2024-11-09
  8. ↑ Thousands rally outside Georgian parliament to demand a new election towards European integration en (2024-11-11). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  9. ↑ President Meets The Chairmen Of the Committee on Foreign Relations of the 8 EU countries en (2024-11-11). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  10. ↑ Student protests in Batumi spark solidarity across Georgian universities en-US (2024-11-15). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  11. ↑ Tbilisi court rejects 11 lawsuits challenging Georgian election results en-US (2024-11-15). ციტირების თარიღი: 2024-11-15
  12. ↑ Georgia election chief doused in paint as protests continue after divisive parliamentary vote en-US (2024-11-16). ციტირების თარიღი: 2024-11-16
  13. ↑ "Reclaim Your Vote" Rally in Tbilisi, Opposition Sets Up Tents Near Tbilisi State University en-US (2024-11-17). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  14. ↑ Police in Georgia break up protesters' camp in Tbilisi but they quickly return en (2024-11-19). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  15. ↑ Georgia's president files lawsuit with country's Constitutional Court to annul election results. ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  16. ↑ How Georgia's presidential lawsuit could benefit opposition, even if dismissed en-US (2024-11-19). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  17. ↑ Over 600 lecturers in Georgia have signed a statement supporting protesting students en-US (2024-11-20). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  18. ↑ Georgian protesters stage sit-in at Tbilisi State University and demand resignation of rector en-US (2024-11-20). ციტირების თარიღი: 2024-11-21
  19. ↑ Georgia's newly elected parliament opens its first session with opposition boycotting en-US (2024-11-19). ციტირების თარიღი: 2024-11-25
  20. ↑ Opinion: 'What happened in Georgia can only be described as power grab' en-US (2024-11-26). ციტირების თარიღი: 2024-11-28
  21. ↑ Vakhtang Khmaladze: Parliament had no right to vote for recognition of authority, this is nothing else but the seizure of power - all possible mechanisms should be used to prevent him from being elected en-US (2024-11-26). ციტირების თარიღი: 2024-11-28
  22. ↑ President Zurabishvili: "Georgian Parliament Doesn't Exist Anymore" en-US (2024-11-25). ციტირების თარიღი: 2024-11-28
  23. ↑ Georgian Dream approves new government en-US (2024-11-28). ციტირების თარიღი: 2024-11-28
  24. ↑ Government Program "Only with Peace, Dignity, Prosperity to Europe" Endorsed by GD Parliament en-US (2024-11-28). ციტირების თარიღი: 2024-11-28
  25. ↑ Mamuka Mdinaradze: Let's ensure that the risk of war is reduced to zero under the conditions of our government – only to Europe with dignity, dignity and prosperity – this is our slogan, motto and the path we should follow. Interpressnews (14 September 2024).
  26. ↑ Kakha Kaladze: The Georgian government will play by Georgian rules – if a political decision is made regarding not granting the status, they can keep it for themselves. interpressnews (15 February 2023).
  27. ↑ Parliament calls for new elections in Georgia. European Parliament (28 November 2023).
  28. ↑ PM Kobakhidze: No EU accession negotiations until 2028, rejecting grants to avoid blackmail. 1tv.ge (28 November 2023).
  29. ↑ Situation remains tense on Rustaveli Avenue, police urge protesters to refrain from violent actions. 1tv.ge (30 November 2023).
  30. ↑ პროევროპულ აქციაზე შსს-მ ერთ ღამეში 107 პირი დააკავა
  31. ↑ კახეთის სამ ქალაქში საპროტესტო აქციები მიმდინარეობს
  32. ↑ ყვარელი, ხაშური, გორი, ახალციხე, რუსთავი - თბილისის გარდა ათამდე ქალაქში იმართება აქციები
  33. ↑ გადადგა საქართველოს ელჩი ბულგარეთში
  34. ↑ ვგმობ ნებისმიერ ძალადობას - ნიდერლანდში საქართველოს ელჩმა თანამდებობა დატოვა
  35. ↑ იტალიაში საქართველოს ელჩის მოვალეობის შემსრულებელმა თანამდებობა დატოვა
  36. ↑ რადიო თავისუფლებას დაუდასტურეს დავით ზალკალიანის გადადგომა
  37. ↑ ლიეტუვაში საქართველოს ელჩი, სალომე შაფაქიძე გადადგა
  38. ↑ თანამდებობა დატოვა ჩეხეთში საქართველოს ელჩმა
  39. ↑ „Parliament Approves Constitution on Final Reading“. Civil Georgia. 27 September 2017. ციტირების თარიღი: 27 September 2017.
  40. ↑ „New Constitution Enters into Force“. Civil Georgia. 17 December 2017.
  41. ↑ 41.0 41.1 Georgia’s governing party taps pro-Russian ex-footballer for president en. ციტირების თარიღი: 2024-12-02
  42. ↑ „Salome Zourabichvili: No legitimate parliament to elect President, I remain your President“. 1tv.ge. 30 November 2024.
  43. ↑ Georgia's PM Kobakhidze hits back as protests and resignations intensify en-GB. ციტირების თარიღი: 2024-12-02
  44. ↑ 44.0 44.1 Georgia’s moment of truth: Protesters demand Western path not Russian past en-GB. ციტირების თარიღი: 2024-12-02
  45. ↑ 45.0 45.1 MIA: 224 Arrested, 113 Police Officers Injured During Recent Protests en-US (2024-12-02). ციტირების თარიღი: 2024-12-03
  46. ↑ 46.0 46.1 Georgia: Protesters face arrests, abuse, and denial of fair trial rights (2 December 2024). ციტირების თარიღი: 2 December 2024
  47. ↑ „The Spark: How Tbilisi's Street Protests Exploded Into Mass Unrest“. Radio Free Europe/Radio Liberty (ინგლისური). 2024-12-02. ციტირების თარიღი: 2024-12-02.
  48. ↑ Georgia's PM Kobakhidze hits back as protests and resignations intensify en-GB. ციტირების თარიღი: 2024-12-03
  49. ↑ Protesters gather for third night of demonstrations after Georgia announces suspension of EU talks en (2024-11-30). ციტირების თარიღი: 2024-12-03
  50. ↑ Zimko, Oleksandra. (2024-12-01) Protesters in Georgia throw Molotov cocktails at security forces. RBC Ukraine. ციტირების თარიღი: 2024-12-03
  51. ↑ Georgian police crack down on peaceful protests in Tbilisi, escalating assaults on assembly rights en (2024-11-29). ციტირების თარიღი: 2024-12-04
  52. ↑ Nicholls, Christian Edwards, Catherine. (2024-11-29) More than 100 arrested in Georgia protests after government puts EU hopes on ice en. ციტირების თარიღი: 2024-12-04
  53. ↑ Topuria, Tea (2024-12-04). „At Georgian Protests, Journalists Say They're Being Targeted And Beaten“. Radio Free Europe/Radio Liberty (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2024-12-04.
  54. ↑ Topuria, Tea (2024-12-04). „At Georgian Protests, Journalists Say They're Being Targeted And Beaten“. Radio Free Europe/Radio Liberty (ინგლისური). ციტირების თარიღი: 2024-12-04.
  55. ↑ 55.0 55.1 Georgian police briefly detain opposition leader Zurab Japaridze en-GB (2024-12-02). ციტირების თარიღი: 2024-12-03
  56. ↑ Georgian opposition leader arrested as pro-EU protest rages en. ციტირების თარიღი: 2024-12-03
  57. ↑ Light, Felix (4 December 2024). „Georgian opposition leader violently detained by police, his party says“. Reuters. ციტირების თარიღი: 4 December 2024.
  58. ↑ https://jam-news.net/georgian-president-meets-trump-and-musk-in-paris/
  59. ↑ https://kyivindependent.com/georgian-parliament-bans-wearing-masks-using-lasers-pyrotechnics-at-protests/
  60. ↑ https://civil.ge/archives/648179
  61. ↑ https://www.lapresse.ca/international/europe/2024-12-18/crise-en-georgie/les-manifestations-pro-ue-entrent-dans-leur-quatrieme-semaine.php
  62. ↑ https://www.france24.com/en/europe/20241228-thousands-in-georgia-join-human-chains-in-anti-government-protests
  63. ↑ https://www.rferl.org/a/georgia-tbilisi-kavelashvili-zourabichvili/33256787.html
  64. ↑ https://oc-media.org/gathering-on-rustaveli-avenue/
  65. ↑ https://civil.ge/archives/649547
  66. ↑ https://civil.ge/archives/647480
  67. ↑ https://civil.ge/archives/647521
  68. ↑ https://oc-media.org/zourabichvili-the-regime-is-already-collapsing-on-its-own/
  69. ↑ https://civil.ge/archives/648026
  70. ↑ https://eurasia.amnesty.org/wp-content/uploads/2024/12/brutal-crackdown-on-protestors-and-journalists-in-georgia-briefing.pdf
  71. ↑ https://georgiatoday.ge/ngos-on-pro-european-rallies-along-with-the-beatings-the-special-forces-robbed-the-detainees/
  72. ↑ https://rsf.org/en/georgia-violence-against-reporters-covering-protests-has-been-met-shocking-impunity
  73. ↑ https://www.hrw.org/news/2024/12/23/georgia-brutal-police-violence-against-protesters
  74. ↑ https://oc-media.org/leading-us-congress-members-to-reportedly-push-megobari-act-in-january/
  75. ↑ https://oc-media.org/leading-us-congress-members-to-reportedly-push-megobari-act-in-january/
  76. ↑ https://www.interpressnews.ge/en/article/136470-joe-wilson-corrupt-ivanishvili-a-lover-of-china-and-iran-and-hater-of-america-is-trying-to-turn-georgia-from-a-democracy-into-a-dictatorship-we-must-put-cut-all-funding-to-georgia-if-that-happens/
  77. ↑ https://mtavari.tv/news/173745-mzad-khar-sanktsiebistvis-bidzina-jo-uilsoni
  78. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=VVj7yZpZJFU
  79. ↑ https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/12/11/macron-calls-for-release-of-arrested-georgian-protesters_6735948_4.html
  80. ↑ https://civil.ge/archives/644699
  81. ↑ 81.0 81.1 Georgia: UN experts concerned by widespread human rights violations amid ongoing protests
  82. ↑ გაეროს დამოუკიდებელი ექსპერტები საქართველოში შესაძლო წამებაზე მიუთითებენ
  83. ↑ Georgia must investigate use of force by police during demonstrations: Experts
  84. ↑ https://civil.ge/archives/641724
  85. ↑ https://civil.ge/archives/646786
  86. ↑ https://jam-news.net/georgian-pm-sanctioned-interior-ministry-officials-will-be-awarded-orders-of-honour/
  87. ↑ https://jam-news.net/us-state-department-signals-possible-new-sanctions-on-georgian-authorities/
  88. ↑ https://interfax.com/newsroom/top-stories/108908/
  89. ↑ https://www.state.gov/sanctioning-georgian-dream-founder-bidzina-ivanishvili/
  90. ↑ https://www.reuters.com/world/us-imposes-sanctions-georgian-ex-prime-minister-billionaire-ivanishvili-2024-12-27/
  91. ↑ https://georgiatoday.ge/uk-sanctions-georgian-officials-over-media-crackdown/
  92. ↑ 92.0 92.1 92.2 92.3 92.4 92.5 https://archive.ph/2024.12.28-230232/https://www.euronews.com/my-europe/2024/12/02/baltic-states-slap-sanctions-on-georgian-officials-will-the-eu-follow-suit
  93. ↑ 93.0 93.1 93.2 93.3 93.4 93.5 https://archive.today/2024.12.28-231133/https://www.vm.ee/en/news/foreign-minister-tsahkna-bans-11-georgian-officials-entering-estonia
  94. ↑ https://civil.ge/archives/649112
  95. ↑ 95.0 95.1 95.2 95.3 95.4 95.5 https://civil.ge/archives/641724
  96. ↑ https://www.state.gov/sanctioning-georgian-dream-founder-bidzina-ivanishvili/
  97. ↑ 97.0 97.1 https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy2759
  98. ↑ 98.0 98.1 98.2 98.3 98.4 https://www.gov.uk/government/news/uk-sanctions-georgian-officials-responsible-for-brutal-crackdown-on-media-and-protestors
  99. ↑ 99.0 99.1 99.2 99.3 https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy2580
მოძიებულია „https://ka.wiki.x.io/w/index.php?title=საქართველოს_საპროტესტო_აქციები_(2024-2025)&oldid=4741945“-დან